Water
De Peel is een van oudsher nat gebied met beken, vennen en hoogveen. Door de aanwezigheid van haast ondoordringbare bodemlagen in de slenken, goed doordringbare lagen op de horst en de natuurlijke bodembarrière die de Peelrandbreuk vormt, bleef de Peel – ondanks de hoge ligging in het landschap – altijd nat. Op sommige plaatsen resulteerde deze watertoestand in een moerasgebied waar wel enkele meters aan hoogveen kon vormen. Dit verschijnsel heeft zich voornamelijk in deelgebied 2 voorgedaan. Vandaag de dag wordt veel gedaan om deze in de Industriële Revolutie grotendeels voor turf afgegraven hoogveengebieden te herstellen. Zo wordt in deze gebieden gestreefd naar het terugbrengen van de oorspronkelijke natte watertoestand. De Deurnsche Peel is een voorbeeld van een projectgebied van Staatsbosbeheer waar dit gelukt is.
In deelgebied 1 zorgt de Peelrandbreuk nabij Uden voor een bijzonder fenomeen: wijst. Het kwelwater dat rond de breukranden van de Peelrandbreuk wordt opgestuwd is zeer ijzerrijk door de aanwezigheid van ijzeroerbanken ondergronds. Wanneer het water in contact komt met zuurstof oxideren de ijzerionen en krijgt de kwel een bruinoranje roestkleur. De wijstgronden bij Uden zijn een uniek verschijnsel.
In de Maasvallei heeft de rivier de Maas de grootste invloed op het watersysteem. Deze regenrivier ontspringt in Frankrijk bij Pouilly-en-Bassigny en stroomt door Limburg Nederland binnen nabij Maastricht. In de Maasvallei meandert de rivier vrij door het landschap en dit zorgt voor een dynamisch natuursysteem dat meerdere delen van het jaar onder water staat. Ook zorgt de Maas in de Maasvallei voor grindafzet (sedimentatie) en erosie in het landschap.
In deze kaart is de hoogtekaart en waterkaart samengevoegd. Er is namelijk een duidelijk verband te zien tussen deze twee. In de lagere delen zie je de Maas liggen en de kronkelige beekdalen die hier naartoe stromen. Bovenop de horst kun je nog goed de heideontginningen terug vinden. Je vindt strakke lijnen van sloten die in deze natte gebieden zijn gegraven. Ook is goed te zien waar nu nog veen ligt. Bij de Mariapeel en de Grote Peel is het daardoor erg nat en zijn er veel waterpartijen te vinden.